ไม่มีอดีตในอนาคตของความรุ่งโรจน์ มะขามหวานในตลาดหล่มเก่า….โดย ปัญญา ไกรทัศน์
หล่มเก่า เสมือนเมืองๆหนึ่งของนครบาลเพชรบูรณ์ เป็นอารยเมืองที่เก่าแก่มาก บ้านเมืองยังคงเป็นอาคารกึ่งไม้กึ่งปูนแต่โดยมากเป็นไม้เพราะสมัยก่อนแถบนี้ หาไม้ง่ายกว่าหาปูนเพราะละแวกใกล้เคียงคือป่าดิบ แต่วันนี้คือทะเลทรายดิบ
หล่มเก่า ในอดีต จะมีชื่อเสียง 2 อย่าง คือ
ขนมจีนเส้นสด ที่บีบกันสดๆให้กิน มี 4 น้ำ คือ น้ำยา น้ำพริก น้ำยาป่า และน้ำยาปลาร้า
มะขาม มีหลายสายพันธ์ ทั้งชมพู ทั้งสีทองและอีกหลายพันธ์
พื้นที่หล่มเก่า หล่มสัก ด่านซ้าย จะเป็นดงปลูกมะขามหวาน สมัยก่อนตรงบ้านสักงอยของหล่มสักจะเป็นดงมะขามแต่วันนี้ ไร่มะขาม ทยอยเลิกและติดป้ายขายที่ดินแทน
บริเวณลานวัดสระเกศ ในอดีต เจ้าอาวาสจะอนุญาตให้ชาวสวนที่ขนมะขามจากไร่ตัวเองมาจอดรถขาย บ้างก็ขี่รถเครื่องมัดเข่งไว้กับท้ายรถ ทำให้ลานจอดรถภายในวัดเนืองแน่นด้วยรถปิคอัพ และรถที่มาซื้อไปขายต่อ
ความแล้งเข้ามาเยือน มะขามออกฝักน้อย ที่ออกก็เน่าเพราะโดนฝนหรือไม่ก็ขึ้นรา ทำให้พ่อค้าไปเอามะขามจากด่านซ้ายมาสวมซื้อเป็นมะขามหวานหล่มเก่า
ในระยะหลังมีมะขามหวานจากศรีสะเกษเข้ามาเบียดแทรกและตีตราว่ามะขามหวานเพชรบูรณ์อีก
มะขามจะมีสองลักษณะ คือมะขามฝักใหญ่ ที่เนื้อหนา เวลาแกะเปลือกต้องให้หมดฝักจึงค่อนข้างกินยาก กับมะขามฝักเล็ก เป็นอีกสายพันธ์ คนนิยมกินเพราะหวานกว่า
แต่ผมชอบกินมะขามข้อ เพราะว่า แกะง่าย กินง่ายและ
ราคาถูก
ผมไม่ชอบมะขามหวานเป็นน้ำตาล แต่ให้หวานกึ่งเปรี้ยวมั่งเพื่อให้ได้วิตามิน ซี
คนหล่มเก่าในสมัยก่อน ขายมะขามฝักไม่ทันในยามที่มะขามออกมาจนล้นตลาดจึงเอาไปแปรรูปทำเป็น
มะขามกวน
มะขามฝักแช่อิ่มโดยเด็ดฝักที่ห่ามๆมาแช่น้ำ
มะขามดอง
มะขามแก้ว
ท็อฟหี่มะขาม
มะขามคลุกน้ำตาล
มะขามคลุกบ๊วย
จนกลายเป็นสินค้าของฝากและของที่ระลึกในระยะเวลาต่อมา
สองข้างถนนของส่วนที่เรียกหล่มเก่า แต่ก่อนช่วงก่อนปีใหม่สักสัปดาห์และหลังปีใหม่จะมีเข่งขายมะขามหวานสารพัดอย่างเนืองแน่น
วันนี้สองข้างทางเงียบเหงา ภายหลังตัดถนนสายหลักใหม่ ทำให้หล่มเก่ากลายเป็นเมืองในหลืบ การค้าซบเซา และซบเซามาสามปีแล้ว กลับซบเซาหนักหลังปีใหม่ ที่ร้านขายกาแฟโบราณบอกว่า ต้องทำใจ รับสภาพ อยู่ให้ได้ เมื่อคนขายสินค้าเกษตรไม่ได้ราคา กำไรไม่มี หนี้สินเยอะ ก็ต้องคุมค่าใช้จ่ายเป็นธรรมดาเพราะไม่มีเงินจะมาใช้สอย
แหล่งขายมะขามหวานจึงไปอยู่สองข้างทางเส้นตัวเมืองเพชรบูรณ์ขาออกไปทางกรุงเทพและสองข้างทางเส้นเขาค้อไปพิษณุโลก
เพราะเส้นนั้นผู้คนผ่านมากกว่า
คนขายบอกกับผมว่า ปีนี้ฝนน้อย ฝนไม่ค่อยตก มะขามไม่โดนฝน โอกาสเน่าและเป็นเชื้อราน้อย
ผมซื้อมะขามข้อมา 5 กิโลกรัม เพื่อมาแจกคนคุ้นเคยและรู้จักกันให้ได้ทาน
และซื้อมะขามแปรรูปเพื่อไปฝากคนรู้จักมักคุ้นที่ภูเก็ต
การค้าในตลาดสดเริ่มซบเซา ส้มภูเรือออกวาวตลาดในราคาที่ไม่แพงนัก
ล็อตเตอรี่จากคนขายเมืองเลยมาตั้งแผงเต็มตรงลานจอดรถในวัดและในตลาด งวดนี้ผมตัดใจเดินผ่าน ไม่แวะดู แวะเยี่ยมซื้อเหมือนอดีต
ความร่มเย็นสงบของวัดจากการไร้รถขนมะขามมาขาย อาจจะเป็นความสงบที่วัดต้องการ แต่เป็นความสงบเงียบของเศรษฐกิจที่จะตามมาด้วย
ผมยืนมองไร่มะขามหวานที่แห้งแล้ง ผลผลิตมะขามหวานที่ใส่เข่งขาย อดหวนกลับมามองภูเก็ตบ้านเกิด
ต้นยางพาราปลูกเต็มพื้นที่ มีที่ว่างปลูกสัปปะรดและมีคนขายมาตั้งแผงน้อยนักที่มีคนพื้นถิ่นยืนขาย เคยถามตัวเองว่า ทำไมไม่เอาสัปปะรดภูเก็ตมากวนขายมั่ง จะได้ชดเชยค่ายางพาราที่ตกต่ำ
หรือว่า วันนี้รัฐบาลทุ่มเงินมหาศาลมาประกันราคา มาแทรกแซงราคามาอุ้มชูจนราคายางพุ่งสูงส่งผลให้ชาวบ้านไม่ใส่ใจทำหรืออย่างไร
ไม่มีใครจะคิดดัดแปลงเอาสัปปะรดภูเก็ตมาใส่ในอาหารดั่งเช่นคนดั้งเดิมเคยทำเทียวหรือ
หรือว่า
คนภูเก็ตรวยแล้ว
