ประเทศไทยมีชื่อเสียงในการส่งออกผลไม้สดโดยเฉพาะทุเรียนหมอนทองและส้มโอผลสด ซึ่งได้รับความนิยมอย่างมากจากผู้บริโภคภายในประเทศและต่างประเทศ เป็นผลไม้สำคัญที่มีมูลค่าทางเศรษฐกิจสูง อย่างไรก็ตาม การส่งออกผลไม้ดังกล่าวในแต่ละประเทศมีข้อกำหนดมาตรการเพื่อสุขอนามัยพืชแตกต่างกันไป เช่น วิธีอบไอน้ำ การจุ่มน้ำร้อน การฉายรังสี เป็นต้น รวมไปถึงมีอายุการเก็บรักษาสั้น เน่าเสียเมื่อไปถึงปลายทาง จึงต้องหาเทคโนโลยีหลังการเก็บเกี่ยวเพื่อยืดอายุเก็บรักษาอย่างเหมาะสม โดยใช้การประเมินคุณภาพแบบไม่ทำลายผลิตผล ร่วมกับสารชะลอการสุกแก่ร่วมกับบรรจุภัณฑ์อย่างเหมาะสม
รองศาสตราจารย์ ดร.พีระศักดิ์ ฉายประสาท คณะเกษตรศาสตร์ ทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม มหาวิทยาลัยนเรศวร และทีมนักวิจัยได้พัฒนาการฉายรังสีผลไม้ ได้แก่ ทุเรียน และส้มโอ เพื่อยีดอายุการเก็บรักษาผลไม้ ชะลอการสุกเพื่อกาส่งออก และได้ค้นคิดวิจัย เครื่อง NIR เพื่อช่วยยีดอายุของผลไม้ที่จะส่งออก ได้สำเร็จ จนเป็นที่ยอมรับในต่างประเทศ
ผลผลิตที่ได้รับ
- NIR spectrometer แบบพกพาสามารถประเมินคุณภาพได้ถูกต้อง แม่นยำ รวดเร็ว และเชื่อถือได้ ซึ่งเป็นทางเลือกหนึ่งในการใช้ประเมินคุณภาพภายในแปลงปลูกหรือภายในโรงคัดบรรจุเชิงพาณิชย์
- ผลทุเรียนตัดแต่งพร้อมบริโภคยืดอายุด้วย 1-MCP ความเข้มข้น 1,200 ppm มีอายุการเก็บรักษา 20 วัน โดยรักษาความแน่นเนื้อได้ดี ชะลอการเปลี่ยนแปลงสีพู ลดอัตราการหายใจ ที่อุณหภูมิ 5 °C ผ่านมาตรฐานผักผลไม้ตัดแต่ง
- การฉายรังสีแกมมาส้มโอผลสด ปริมาณ 400 เกรย์ มีความสม่ำเสมอของปริมาณรังสีในระดับดี (Dose Uniformity Ratio; DUR) เท่ากับ 1.59 เท่า เป็นไปตามข้อกำหนดการฉายรังสีผลไม้เพื่อการส่งออกไปยังสหรัฐอเมริกา
รายได้ / ผลกำไรจากการดำเนินกิจกรรม/โครงการ
- เพิ่มมูลค่าทุเรียนหมอนทองแกะพูพร้อมบริโภคเกรดพรีเมี่ยมด้วยการส่งออกไปยังสหรัฐอเมริกาเพิ่มมูลค่าได้ถึง
1,200-1,500 บาท/กล่อง (ปริมาตรเนื้อ 500 กรัม) โดยราคาขายภายในประเทศเพียง 600 บาท - เปิดตลาดส้มโอผลสดฉายรังสีจากประเทศไทยสู่ตลาดสหรัฐอเมริกาได้เป็นครั้งแรก ในสหรัฐอเมริกาส้มโอจัดเป็นผลไม้ที่มีความน่าสนใจ เนื่องจากเป็นผลไม้ในกลุ่มเดียวกันกับเกรฟฟรุต แต่ส้มโอมีขนาดใหญ่และมีรสชาติหวานกว่า
พื้นที่ชุมชน / จำนวนคนที่ได้รับผลประโยชน์
- เพิ่มรายได้แก่เกษตรกรผู้ปลูกทุเรียนหมอนทองและส้มโอในเขตภาคเหนือตอนล่าง
- พัฒนาเทคนิคการประเมินคุณภาพแบบไม่ทำลายผลิตผลด้วยเครื่อง NIR spectrometer แบบพกพาให้แก่
บริษัท กรกต อินเตอร์กรุ๊ป จำกัด - พัฒนาเทคนิคการยืดอายุเก็บรักษาทุเรียนแกะพูพร้อมบริโภคด้วย 1-MCP เพื่อการส่งออกสหรัฐอเมริกาให้แก่
บริษัท กรกต อินเตอร์กรุ๊ป จำกัด และบริษัท คิง เฟรช ฟาร์ม จำกัด - พัฒนาเทคโนโลยีหลังการเก็บเกี่ยวส้มโอทองดี ขาวแตงกวา ขาวน้ำผึ้ง และทับทิมสยามก่อนการฉายรังสี ให้แก่
ศูนย์ส่งออกส้มโอโพธิ์ประทับช้างและอัมพวา บริษัท คิง เฟรช ฟาร์ม จำกัด บริษัท เอสเอจี เอ็กซ์ปอร์ต จำกัด
